Spina Bifida Nedir?

Spina bifida kelimenin tam anlamı ile ‘bölünmüş omurga’ anlamına gelir. Omuriliğin ve çevresindeki kemiklerin (omurların) gelişimindeki bir kusur, omurgada bir boşluk veya yarık bırakabilir. Omurilik düzgün şekilde oluşmaz ve ayrıca hasar görebilir. Spina bifidanın ne olduğunu anlamaya yardımcı olmak için sinir sisteminin bileşimini açıklamakta fayda var.

Merkezi Sinir Sistemi Nedir?

Merkezi sinir sistemi beyin ve omurilikten oluşur. Yaptığımız her şey, nefes almak ve vücut ısımızı korumak da dahil olmak üzere beyin tarafından kontrol edilir. Duyularımız beynimize, omurilik ve her omurda ortaya çıkan sinir çiftleri aracılığıyla vücudun farklı bölgelerine mesajlar ileten bilgiler gönderir.

Omurga Nedir?

Omurga 33 kemik veya omurdan oluşur. Omurların iki ana işlevi vardır – omuriliğimizi korumak ve kaslarımıza demir atmak.

Merkezi sinir sistemi ve omurga, gebeliğin çok erken döneminde, gebe kaldıktan sonraki 14. ve 23. günler arasında gelişir. Spina bifida, embriyoda beyin ve omuriliğe dönüşen yapı olan nöral tüp düzgün kapanmadığında ortaya çıkar. Omurlar ayrıca omuriliğin etkilenen kısmı etrafında tam halkalar oluşturamazlar. Bu, arkada, en yaygın olarak bel seviyesinde olmak üzere bir veya daha fazla omur içeren bir boşluk bırakır.

Spina Bifida Nasıl Teşhis Edilir?

Açık spina bifida, genellikle doğum öncesi orta dönem ultrason (20 hafta) taramasında tespit edilir. Kafatası kemiklerinin ve beyincik – beynin arka kısmının görünümü – sonografi uzmanını omurgada küçük değişiklikler aramaya yönlendiren belirgin işaretler gösterir. Örneğin, başın yanlarındaki kemikler sıkışmış görünebilir ve beyincik yuvarlak olmak yerine uzun, ince ve omuriliğe sarılı görünür.

Lipomyelomeningosel gibi kapalı spinal lezyonlar genellikle doğum öncesi orta dönem ultrason taramasında saptanmaz: beyin ve kafatası genellikle normal görünür, bu nedenle omurgadaki değişiklikler saptanamayabilir. Çoğu zaman insanlar, ancak ilgisiz bir sorun için sırt röntgeni çektikten sonra sahip olduklarının farkına varırlar.

Açık Spina Bifida Nasıl Tedavi Edilir?

En sık olarak bebek, doğumdan kısa bir süre sonra bir pediatrik beyin cerrahı tarafından görülecektir. Cerrah daha sonra bebeğin sırttaki kusuru onarmak için ameliyat olup olmayacağına karar verir: bu ameliyat genellikle 48 saat içinde uzman bir ünitede gerçekleştirilir. Bazen büyük lezyonlarda veya prematüre bebeklerde lezyonu hemen kapatmak için yeterli cilt bulunmayabilir ve Plastik Cerrahi Ekibi devreye girebilir. 26. gebelik haftasından önce, belirli koşullar altında, anne karnındaki bebeğin lezyonu üzerinde ameliyat yapmak mümkün olabilir.

Spina Bifidanın Etkileri Nelerdir?

Bunlar büyük ölçüde değişir. Benzer büyüklükte ve pozisyonda lezyonu olan kişilerde bile değişen derecelerde farklı bozukluklar görülebilir. Genel olarak, bel seviyesinde (L1 veya üzeri) lezyonları olan kişiler tam zamanlı olarak tekerlekli sandalye kullanacak, omurganın altında (sakral) lezyonları olan çoğu kişi yetişkin olarak yürüyebilecektir.

Orta bel bölgesinde lezyonları olan birçok çocuk çocukluk döneminde yürür, ancak daha uzun mesafeler, spor için veya yaşlandıkça tekerlekli sandalye kullanmayı tercih eder. Ateller genellikle ayakları ve ayak bileklerini desteklemeye yardımcı olur. Deride duyu kaybı, özellikle ayaklarda yaralara veya sürtünen ayakkabılara bağlı olarak yaralara neden olabilir ve bazen ayaklarda ve bacaklarda yanıklar da yaygındır. Ayakkabıları veya atelleri doğru şekilde takarak, sıcak boruları kapatarak ve içeri girmeden önce banyo suyunu dikkatlice kontrol ederek ayakları korumak önemlidir.

Mesane ve bağırsaklar, sakral lezyonları olan kişilerde bile çok sık etkilenir. Duyu kaybı ve mesane kası ile çıkış (mesane boynu) arasındaki koordinasyon eksikliği, mesaneyi doldurma ve boşaltmada zorluğa neden olabilir. Enfeksiyonlar, sızıntı ve sık idrara çıkma meydana gelebilir, ancak aralıklı kateterizasyon ve mesaneyi gevşetmek için ilaç tedavisi çok yardımcı olabilir. Kabızlık veya sızıntı gibi bağırsak sorunlarına genellikle ilaç tedavisi ile yardımcı olunabilir.

Spina Bifida Neden Olur?

Şu anda spina bifidanın neden geliştiğini tam olarak bilmiyoruz ve araştırmalar devam ediyor. Ancak hamile kalmadan önce folik asit takviyesi almanın doğmamış bebeklerde spina bifida riskini azaltabileceği bilinmektedir. Folik asit, gebe kalmadan en az 8 hafta önce ve gebeliğin 12. haftasına kadar günlük olarak alınmalıdır.